The famous fort fort of Thane district (now Palghar district) is mentioned in the Dahanu taluka of Gambheergad. When we say Gambhirgad, we do not have to be serious. Someone said, 'What's in the name?' Even though the name is serious, its spontaneity blossoms in its intimate itself, then you do not even know when you reach the fort in such a delightful atmosphere.
If you want to see the intricate road from Dahanu, Kasagaon and Dharampur, see the construction of natural stones, leaving the small buses of Saivan and passing through the small basin of Sivan. When you come to you, you should step down. From there, start the road from Vihaligalgaon (Patil Patil) situated at the foot of Gambhirgad. If you own a vehicle, your account may be flooded with another scenic area. However, coming to Talashi and coming to Udhwa Naka on the eastern side of Ahmedabad highway, on Nashik Road, come from Dangchari Dam. If so, you can get a chance for a bird watching. Where the wall of the dam is completed, there is a bird's filling in the watershed area of Shaniwarapada area. Titini, trunk, water pump, stork, The hawks, etc., are seen by the beels of the beasts of the sea. This is a festival of birds. For bird watching and their photographs, there has been a lot of increase in tourists to Dapchari dam. Close the 'Eyha Sawa Hall' camera and go to Udhwa nose and reach Raipur via Aslonggi. From the Raipur gaav, we reach the fort on the northern side of our fort. But this route is going through an inaccessible part of the dense forest and it is also set up. It is easier to get rid of the usual way from Vinhali village. But this route is going through an inaccessible part of the dense forest and it is also set up. It is easier to get rid of the usual way from Vinhali village. But this route is going through an inaccessible part of the dense forest and it is also set up. It is easier to get rid of the usual way from Vinhali village.
The thickness of the thickness is 2,000 feet above the sea level. There is an ancient temple of Mahadeo in Vihali village. Around it are the remains of Satishesh and Veeragala. After ascending to the shoulders of Lord Mahadev, the height of the summit starts. Chandmata is the goddess of the Goddess on a single mela here. Take the blessings of the goddess Jakhmatata that comes in the summit with her philosophy. Have some rest and start a walk. The joy of watching the fort is beyond description. It is very difficult to understand the distant regions of our country. Jawhar to the east, Harishgad in Sahyadirangai, on the southern side of Asherigad-Adulalgad hill highlands, Dahanu on the west, Thalasi to Dambargaon, Sea Chanderi belt up to Sanjana and seeing the jangalpatta of the northern nature, where your eyes are not noticed, Two guns on the fort remind you of the past. There is a water tank excavated in the rock. Water is chilled and potable. At one place it seems a breeze. A legend is famous in the area. On January 5, 1664, Shivaji Maharaj planned to take Surat. After climbing to Trimbakeshwar in Nashik, Maharaj went to Konkan and went to Jawahar's kingdom and greeted the kings of Jawhar and they also welcomed the victory of Maharaj. The memories of that visit are standing in the form of a arbor near Murchundi, 1.5km from Jawar. So, the legend said that Maharaj came to Surat and robbed the Surat Surat and got safely from the state of Jawhar. But again S In October 1670, when Maharaj came out of Surat after being attacked by Surat, horses, bulls, mules, and when the news of the enemy came on the back of the rear, Maharaj came to the fort and called for the help of Jawahar kings. But Aurangzeb kept quiet because he did not come back due to the impetuous force. Taking the wealth of Swaraj to the end, Maharaj was found to be very dangerous, then he possessed some of his wealth in this incident on the dark side and safely returned from Swarajya Javar state. They did not come back to the treasure that was left behind. Later, in the search of this wealth, many of them came in the description of Himmat Bahadur but they never came back. The same thing as the local people told about Bhuptgad of Jhappaon was heard. Lastly, there are these stories of legends that are not history. Later, in the search of this wealth, many of them came in the description of Himmat Bahadur but they never came back. The same thing as the local people told about Bhuptgad of Jhappaon was heard. Lastly, there are these stories of legends that are not history. Later, in the search of this wealth, many of them came in the description of Himmat Bahadur but they never came back. The same thing as the local people told about Bhuptgad of Jhappaon was heard. Lastly, there are these stories of legends that are not history.
The history of Gadagad is very trivial. After Chhatrapati Shivaji Maharaj Chhatrapati Sambhaji Raje S In 1683, the North invaded Konkan. It is recorded in the history of Taraapur fort, Ashoorgad along with the capture of Giridghad. Etc. S In 1737-39, the story of the Maratha warriors spread throughout the Vasai Sivas of Chimaji Apap. Because of the inhuman prospects of the Portuguese, the Marathas, Agri, Koli and Adiwasis came together in the form of Chimaji Apap's flagging for protection of Dharma. Chima's Apap won the Girgad fort along with other forts in Thane, and the last attack was lifted by the Portuguese's Vasai caste by the Portuguese. That date was 16 May 1739.
The area of Gadagad is surrounded by dense forests. By becoming the life-partner of Sonali river originating from the south of Gadgad, his colleague met the Rupali river along with the Saivan village and from there, he got to Suryaadhi from Charapur to Dharampur, Kasagawa. In the dark forests, there is a thick mesh of sago, well, ain, hed, pen, asana, sesum, cucumber, humb (a fruit tree), bibala, kaandol (it is known as white tea, its fruits are sweet), rye mango, cinch and carvand. There is a rich habitat for forests, deer, peacocks, randukars, leopards, tigers, craving, foxes, rabbits etc. As the tribals are running on these forests, the people of the small open cottages are wandering in the hands of the poor people. This backward tribal is part of the Thane district and in the last 10 years, tar roads and ST services have been started. So reforms have started getting windy. Anganwadi, Elementary schools have been started. The educational system has improved considerably in the new generation due to education up to Class X in Ashramshal of Saivan. Gopal Pawar, the Sarpanch of Aslan village, is a tribal and highly educated. His father, author of 'When the person wakes' book and the fighters for the upliftment of tribal people of Thane district. Godutai Parulekar was a worker. Mr. Gowda Pawar said, 'In this area, I am the only one highly educated. Jai in the children here The college has to go to Kasasa and Talasari for further education. Sewanganj's Vanalakshak Sharad Yagnik and Dilip Dhanwa, their associate Devji Borsa, have crooned the area here. He has studied deeply on the traditions of wildlife, animal husbandry and adivasis, and they get the nataki geographical information of the location of Gadagad in the map shown. So friends, if the name is serious, do not hesitate,
ठाणे जिल्ह्यातील (आता पालघर जिल्हा) नामवंत गड-किल्ल्यांमध्ये डहाणू तालुक्यातील गंभीरगडाचा उल्लेख होतो. गंभीरगड म्हटल्यावर आपण गंभीर होण्याचे कारण नाही. कुणीतरी म्हटलेच आहे, 'नावात काय आहे?' - नाव गंभीरगड असले तरी त्याच्या अंतरंगात शिरताच आपल्या चित्तवृत्ती आनंदाने फुलून येतात, मग अशा प्रसन्न वातावरणात आपण गडावर कधी पोहोचतो ते कळतही नाही.
डहाणू तालुक्याच्या पूर्वेला जंगलांनी व्यापलेल्या निसर्गरम्य परिसरातील आसलोन तथा रामपूर गावाच्या मागे मस्तक उंचावून आकाशाशी गुजगोष्टी करीत उभा असलेला गंभीरगड पाहावयाचा असल्यास मुंबईहून रेल्वेने डहाणूला उतरून एसटी बसने चारोटीनाका, कासागाव, धरमपूर गावानजिक असलेले नैसर्गिक दगडांचे रचनाकाम पाहत पावनखिंडीतून सिल्वासाकडे जाणारी बस सायवनचा लहानसा घाट पार करून आसलोन गावापाशी आल्यावर आपण पायउतार व्हावे. तेथून गंभीरगडाच्या पायथ्याशी असलेल्या विहांळीगाव (पाटीलपाडा) येथून गड चढण्यास सुरुवात करावी. स्वत:चे वाहन असल्यास आपल्या खाती आणखी एका निसर्गरम्य परिसराची भर पडू शकते. पण त्यासाठी तलासरीला येऊन अहमदाबाद हायवेच्या पूर्वेला नाशिक रोडने उधवा नाक्याकडे येताना दापचरी धरणाच्या बंधाऱ्यावरून यावे. तसे आल्यास पक्षीनिरीक्षणाची संधी मिळते. जिथे ही धरणाची भिंत संपते तिथे शनिवारपाडा परिसरातील पाणथळ भागात पक्ष्यांची जत्रा भरलेली दिसते. टिटनी, खंड्या, जलकपोत, सारस, बगळे इत्यादी पाणपक्ष्यांच्या कलकलाटांनी आसमंत कोंदून गेलेला दिसतो. पक्षीमित्रांसाठी ही पर्वणीच आहे. पक्षीनिरीक्षण आणि त्यांच्या छायाचित्रणासाठी दापचरी धरणाकडे पर्यटकांची आता बऱ्यापैकी वर्दळ वाढू लागली आहे. 'आँखो देखा हाल' कॅमेऱ्यात बंद करून तसेच उधवा नाक्यावर येऊन रायपूरमार्गे आसलोनगावी यावे. रायपूरगावातूनही उत्तरेकडील बाजूने आपला गडावर प्रवेश होतो. पण हा मार्ग घनदाट जंगलातील दुर्गम भागातून जात असून चढही उभा आहे. त्यापेक्षा विहांळी गावातून नेहमीच्या मार्गाने चढणे सोपे आहे.
गंभीरगडाची उंची समुद्रसपाटीपासून दोन हजार फूट आहे. विहांळी गावात महादेवाचे प्राचीन मंदिर आहे. त्याच्या अवतीभोवती सतीशिळा व वीरगळाचे अवशेष आहेत. महादेवाचे दर्शन घेऊन गडाच्या खांद्यापर्यंत चढून आल्यावर उभ्या चढाचा शिखरमाथा सुरू होतो. येथील एका मेटावर चांदमाता देवीचे राऊळ आहे. तिचे दर्शन घेऊन शिखरमाथ्यावर आले की गडाची रक्षणकर्ती जाखमाता देवीचे आशीर्वाद घ्यावेत. थोडी विश्रांती घ्यावी आणि मग गड फिरायला सुरुवात करावी. गड पाहण्याचा आनंदसोहळा वर्णनापलीकडचा होतो. दूरवरचा विलोभनीय प्रदेश आपल्या दोन्ही दिठीत मावेनासा होतो. पूर्वेला जव्हार, त्यापलीकडे सह्याद्रीरांगेतील हरीषगड, दक्षिणेला आशेरीगड-अडसूळगडांची कातरलेली उंच डोंगररांग, पश्चिमेला डहाणू, तलासरी ते डंबरगाव, संजाणपर्यंतचा समुद्राचा चंदेरी पट्टा आणि उत्तरेकडील निसर्गसंपन्न सिल्वासाचा जंगलपट्टा पाहताना जिथे जिथे म्हणून नजर जाते तिथून आपली नजर हटता हटत नाही. गडावर दोन तोफा भूतकाळातील झुंजीची आठवण करून देतात. गडावर खडकात खोदलेल्या पाण्याची टाकी आहे. पाणी थंडगार आणि पिण्यायोग्य आहे. एका ठिकाणी उंचावर एक विवर दिसते. त्याबाबत येथील लोकात एक आख्यायिका प्रसिद्ध आहे. ५ जानेवारी १६६४ रोजी शिवाजी महाराजांनी सुरत लुटण्याची योजना आखली. नाशिक येथे त्र्यंबकेश्वरापाशी कौल लावून महाराज कोकणात उतरून जव्हारच्या राज्यातून जाताना जव्हारचे राजे यांची सदिच्छा भेट घेतली आणि त्यांनीही महाराजांचे जंगी स्वागत केले. त्या भेटीची आठवण जव्हारपासून दीड किमी अंतरावरील मुरचुंडीजवळ एका कमानीच्या रूपाने उभी आहे. तर, आख्यायिका अशी की, महाराजांनी सुरतला जाऊन यथासांग सुरत लुटली व जव्हारच्या राज्यातून सुखरूपपणे स्वराज्यात आले. पण पुन्हा इ. स. १६७०च्या ऑक्टोबरमध्ये महाराज सुरत लुटून सर्व संपत्ती, घोडे, बैल, खेचरांवर लादून निघाले असता शत्रू पाठीवर चालून आल्याची खबर लागली तेव्हा महाराज गंभीरगडावर आले आणि जव्हारच्या राजांना मदतीसाठी बोलाविले. पण औरंगजेबाने सज्जड दम दिल्यामुळे ते न येता गप्प राहिले. शेवटी एवढी संपत्ती स्वराज्यात घेऊन जाणे महाराजांना धोकादायक वाटू लागल्यावर त्यातील काही संपत्ती त्यांनी गंभीरगडावरील या विवरात टाकली व जव्हारच्या राज्याबाहेरून सुखरूपपणे स्वराज्यात परतले. ते परत गंभीरगडावर ठेवलेली संपत्ती नेण्यास आले नाहीत. त्यानंतर या संपत्तीच्या शोधात बरेच हिम्मतबहादूर या विवरात उतरले पण ते पुन्हा कधी वर आले नाहीत. स्थानिक लोकांनी सांगितलेली अशीच गोष्ट झापगावच्या भूपतगडाच्या संदर्भातसुद्धा ऐकावयास मिळते. शेवटी या ऐकीव आख्यायिका आहेत इतिहास नव्हे.
गंभीरगडाचा इतिहास फार त्रोटक आहे. शिवाजी महाराजांनंतर छत्रपती संभाजीराजे यांनी इ. स. १६८३ रोजी उत्तर कोकणावर स्वारी केली. तेव्हा त्यांनी तारापूर किल्ला, आशेरीगडासह गंभीरगडही जिंकून घेतल्याची इतिहासात नोंद आहे. इ. स. १७३७-३९मध्ये चिमाजी आप्पांच्या वसईस्वारीमुळे मराठ्यांच्या पराक्रमाची गाथा सर्वदूर पसरली. पोर्तुगीजांच्या अमानुष धर्मछळामुळे मराठे, आग्री, कोळी, आदिवासी असे सर्व धर्मरक्षणासाठी चिमाजी आप्पांच्या झेंड्याखाली एकत्र आल्यामुळे या युद्धाला एकप्रकारे धर्मयुद्धाचे स्वरूप आले होते. चिमाची आप्पांनी ठाण्यातील इतर किल्ल्यांबरोबर गंभीरगडही जिंकून मग शेवटचा हल्ला पोर्तुगीजांच्या वसई किल्ल्यावर करून पोर्तुगीजांचे ठाण्यातून संपूर्ण उच्चाटन केले. ती तारीख होती १६ मे १७३९.
गंभीरगडाचा परिसर घनदाट जंगलांनी व्यापलेला आहे. गंभीरगडाच्या दक्षिण अंगावरून उगम पावलेली सोनाली नदी या परिसराची जीवनदायिनी बनून आपली सहचारिणी रूपाली नदीला सायवन गावापाशी भेटते व तेथून धरमपूर, कासागावातून चारोटीपाशी सूर्यानदीला जाऊन मिळते. गडपरिसरातील जंगलात साग, खैर, ऐन, हैद, कलम, असाना, सिसम, काकड, हूंब (एक फळझाड), बिबळा, कहांडोळ (याला पांढरीचे झाड म्हणतात. त्याची फळे गोड आहेत), रायवळ आंबे, चिंच आणि करवंदीच्या घनदाट जाळी असून त्यात सांबर, हरीण, मोर, रानडुक्कर, बिबटे, वाघ, तरस, कोल्हे, ससे इत्यादी वनचरांची वस्ती भरपूर आहे. येथील आदिवासींचा चरितार्थ या जंगलसंपत्तीवरच चालत असल्याने मोठ्या माणसांबरोबरच लहान उघडी नागडी पोरं हातातील बेचकीने पाखरे टिपीत रानोमाळ भटकत असतात. ठाणे जिल्ह्यातील हा मागास आदिवासी भाग असून मागील दहाबारा वर्षांत येथे डांबरी रस्ते, एसटी सेवा सुरू झाल्या आहेत. त्यामुळे आता सुधारणांचे वारे वाहू लागले आहे. अंगणवाडी, प्राथमिक शाळा सुरू झाल्या आहेत. सायवन गावातील आश्रमशाळेत दहावीपर्यंत शिक्षणाची सोय झाल्यामुळे नवीन पिढीत शिक्षणाची टक्केवारी आता बऱ्यापैकी वाढली आहे. येथील आसलोन गावचे सरपंच गोदू पवार हे आदिवासी असून उच्चशिक्षित आहेत. त्यांचे वडील हे 'जेव्हा माणूस जागा होतो' पुस्तकाच्या लेखिका व ठाणे जिल्ह्याच्या जंगलपट्टीतील आदिवासींच्या उन्नतीसाठी लढणाऱ्या कॉ. गोदूताई परुळेकर यांचे कार्यकर्ते होते. श्री. गोदू पवार म्हणाले, 'या भागात मी एकटाच उच्चशिक्षित आहे. इथल्या मुलांना ज्यु. कॉलेजसाठी कासा व पुढील शिक्षणासाठी तलासरी येथे जावे लागते. सायवनगावचे वनाधिकारी शरद याज्ञिक व दिलीप धानवा, त्यांचे सहकारी देवजी बोरसा यांनी इथला परिसर पिंजून काढला आहे. वनसंपदा, पशुपक्षी व आदिवासींच्या चालीरीतींवर त्यांनी सखोल अभ्यास केला असून त्यांनी दाखविलेल्या नकाशात गंभीरगडाच्या स्थानाची नेटकी भौगोलिक माहिती मिळते. तेव्हा मित्रांनो, नाव गंभीरगड असले तरी दचकू नका, तो आपल्याला आनंदाच्या शिखरावर घेऊन जातो.
If you want to see the intricate road from Dahanu, Kasagaon and Dharampur, see the construction of natural stones, leaving the small buses of Saivan and passing through the small basin of Sivan. When you come to you, you should step down. From there, start the road from Vihaligalgaon (Patil Patil) situated at the foot of Gambhirgad. If you own a vehicle, your account may be flooded with another scenic area. However, coming to Talashi and coming to Udhwa Naka on the eastern side of Ahmedabad highway, on Nashik Road, come from Dangchari Dam. If so, you can get a chance for a bird watching. Where the wall of the dam is completed, there is a bird's filling in the watershed area of Shaniwarapada area. Titini, trunk, water pump, stork, The hawks, etc., are seen by the beels of the beasts of the sea. This is a festival of birds. For bird watching and their photographs, there has been a lot of increase in tourists to Dapchari dam. Close the 'Eyha Sawa Hall' camera and go to Udhwa nose and reach Raipur via Aslonggi. From the Raipur gaav, we reach the fort on the northern side of our fort. But this route is going through an inaccessible part of the dense forest and it is also set up. It is easier to get rid of the usual way from Vinhali village. But this route is going through an inaccessible part of the dense forest and it is also set up. It is easier to get rid of the usual way from Vinhali village. But this route is going through an inaccessible part of the dense forest and it is also set up. It is easier to get rid of the usual way from Vinhali village.
The thickness of the thickness is 2,000 feet above the sea level. There is an ancient temple of Mahadeo in Vihali village. Around it are the remains of Satishesh and Veeragala. After ascending to the shoulders of Lord Mahadev, the height of the summit starts. Chandmata is the goddess of the Goddess on a single mela here. Take the blessings of the goddess Jakhmatata that comes in the summit with her philosophy. Have some rest and start a walk. The joy of watching the fort is beyond description. It is very difficult to understand the distant regions of our country. Jawhar to the east, Harishgad in Sahyadirangai, on the southern side of Asherigad-Adulalgad hill highlands, Dahanu on the west, Thalasi to Dambargaon, Sea Chanderi belt up to Sanjana and seeing the jangalpatta of the northern nature, where your eyes are not noticed, Two guns on the fort remind you of the past. There is a water tank excavated in the rock. Water is chilled and potable. At one place it seems a breeze. A legend is famous in the area. On January 5, 1664, Shivaji Maharaj planned to take Surat. After climbing to Trimbakeshwar in Nashik, Maharaj went to Konkan and went to Jawahar's kingdom and greeted the kings of Jawhar and they also welcomed the victory of Maharaj. The memories of that visit are standing in the form of a arbor near Murchundi, 1.5km from Jawar. So, the legend said that Maharaj came to Surat and robbed the Surat Surat and got safely from the state of Jawhar. But again S In October 1670, when Maharaj came out of Surat after being attacked by Surat, horses, bulls, mules, and when the news of the enemy came on the back of the rear, Maharaj came to the fort and called for the help of Jawahar kings. But Aurangzeb kept quiet because he did not come back due to the impetuous force. Taking the wealth of Swaraj to the end, Maharaj was found to be very dangerous, then he possessed some of his wealth in this incident on the dark side and safely returned from Swarajya Javar state. They did not come back to the treasure that was left behind. Later, in the search of this wealth, many of them came in the description of Himmat Bahadur but they never came back. The same thing as the local people told about Bhuptgad of Jhappaon was heard. Lastly, there are these stories of legends that are not history. Later, in the search of this wealth, many of them came in the description of Himmat Bahadur but they never came back. The same thing as the local people told about Bhuptgad of Jhappaon was heard. Lastly, there are these stories of legends that are not history. Later, in the search of this wealth, many of them came in the description of Himmat Bahadur but they never came back. The same thing as the local people told about Bhuptgad of Jhappaon was heard. Lastly, there are these stories of legends that are not history.
The history of Gadagad is very trivial. After Chhatrapati Shivaji Maharaj Chhatrapati Sambhaji Raje S In 1683, the North invaded Konkan. It is recorded in the history of Taraapur fort, Ashoorgad along with the capture of Giridghad. Etc. S In 1737-39, the story of the Maratha warriors spread throughout the Vasai Sivas of Chimaji Apap. Because of the inhuman prospects of the Portuguese, the Marathas, Agri, Koli and Adiwasis came together in the form of Chimaji Apap's flagging for protection of Dharma. Chima's Apap won the Girgad fort along with other forts in Thane, and the last attack was lifted by the Portuguese's Vasai caste by the Portuguese. That date was 16 May 1739.
The area of Gadagad is surrounded by dense forests. By becoming the life-partner of Sonali river originating from the south of Gadgad, his colleague met the Rupali river along with the Saivan village and from there, he got to Suryaadhi from Charapur to Dharampur, Kasagawa. In the dark forests, there is a thick mesh of sago, well, ain, hed, pen, asana, sesum, cucumber, humb (a fruit tree), bibala, kaandol (it is known as white tea, its fruits are sweet), rye mango, cinch and carvand. There is a rich habitat for forests, deer, peacocks, randukars, leopards, tigers, craving, foxes, rabbits etc. As the tribals are running on these forests, the people of the small open cottages are wandering in the hands of the poor people. This backward tribal is part of the Thane district and in the last 10 years, tar roads and ST services have been started. So reforms have started getting windy. Anganwadi, Elementary schools have been started. The educational system has improved considerably in the new generation due to education up to Class X in Ashramshal of Saivan. Gopal Pawar, the Sarpanch of Aslan village, is a tribal and highly educated. His father, author of 'When the person wakes' book and the fighters for the upliftment of tribal people of Thane district. Godutai Parulekar was a worker. Mr. Gowda Pawar said, 'In this area, I am the only one highly educated. Jai in the children here The college has to go to Kasasa and Talasari for further education. Sewanganj's Vanalakshak Sharad Yagnik and Dilip Dhanwa, their associate Devji Borsa, have crooned the area here. He has studied deeply on the traditions of wildlife, animal husbandry and adivasis, and they get the nataki geographical information of the location of Gadagad in the map shown. So friends, if the name is serious, do not hesitate,
ठाणे जिल्ह्यातील (आता पालघर जिल्हा) नामवंत गड-किल्ल्यांमध्ये डहाणू तालुक्यातील गंभीरगडाचा उल्लेख होतो. गंभीरगड म्हटल्यावर आपण गंभीर होण्याचे कारण नाही. कुणीतरी म्हटलेच आहे, 'नावात काय आहे?' - नाव गंभीरगड असले तरी त्याच्या अंतरंगात शिरताच आपल्या चित्तवृत्ती आनंदाने फुलून येतात, मग अशा प्रसन्न वातावरणात आपण गडावर कधी पोहोचतो ते कळतही नाही.
डहाणू तालुक्याच्या पूर्वेला जंगलांनी व्यापलेल्या निसर्गरम्य परिसरातील आसलोन तथा रामपूर गावाच्या मागे मस्तक उंचावून आकाशाशी गुजगोष्टी करीत उभा असलेला गंभीरगड पाहावयाचा असल्यास मुंबईहून रेल्वेने डहाणूला उतरून एसटी बसने चारोटीनाका, कासागाव, धरमपूर गावानजिक असलेले नैसर्गिक दगडांचे रचनाकाम पाहत पावनखिंडीतून सिल्वासाकडे जाणारी बस सायवनचा लहानसा घाट पार करून आसलोन गावापाशी आल्यावर आपण पायउतार व्हावे. तेथून गंभीरगडाच्या पायथ्याशी असलेल्या विहांळीगाव (पाटीलपाडा) येथून गड चढण्यास सुरुवात करावी. स्वत:चे वाहन असल्यास आपल्या खाती आणखी एका निसर्गरम्य परिसराची भर पडू शकते. पण त्यासाठी तलासरीला येऊन अहमदाबाद हायवेच्या पूर्वेला नाशिक रोडने उधवा नाक्याकडे येताना दापचरी धरणाच्या बंधाऱ्यावरून यावे. तसे आल्यास पक्षीनिरीक्षणाची संधी मिळते. जिथे ही धरणाची भिंत संपते तिथे शनिवारपाडा परिसरातील पाणथळ भागात पक्ष्यांची जत्रा भरलेली दिसते. टिटनी, खंड्या, जलकपोत, सारस, बगळे इत्यादी पाणपक्ष्यांच्या कलकलाटांनी आसमंत कोंदून गेलेला दिसतो. पक्षीमित्रांसाठी ही पर्वणीच आहे. पक्षीनिरीक्षण आणि त्यांच्या छायाचित्रणासाठी दापचरी धरणाकडे पर्यटकांची आता बऱ्यापैकी वर्दळ वाढू लागली आहे. 'आँखो देखा हाल' कॅमेऱ्यात बंद करून तसेच उधवा नाक्यावर येऊन रायपूरमार्गे आसलोनगावी यावे. रायपूरगावातूनही उत्तरेकडील बाजूने आपला गडावर प्रवेश होतो. पण हा मार्ग घनदाट जंगलातील दुर्गम भागातून जात असून चढही उभा आहे. त्यापेक्षा विहांळी गावातून नेहमीच्या मार्गाने चढणे सोपे आहे.
गंभीरगडाची उंची समुद्रसपाटीपासून दोन हजार फूट आहे. विहांळी गावात महादेवाचे प्राचीन मंदिर आहे. त्याच्या अवतीभोवती सतीशिळा व वीरगळाचे अवशेष आहेत. महादेवाचे दर्शन घेऊन गडाच्या खांद्यापर्यंत चढून आल्यावर उभ्या चढाचा शिखरमाथा सुरू होतो. येथील एका मेटावर चांदमाता देवीचे राऊळ आहे. तिचे दर्शन घेऊन शिखरमाथ्यावर आले की गडाची रक्षणकर्ती जाखमाता देवीचे आशीर्वाद घ्यावेत. थोडी विश्रांती घ्यावी आणि मग गड फिरायला सुरुवात करावी. गड पाहण्याचा आनंदसोहळा वर्णनापलीकडचा होतो. दूरवरचा विलोभनीय प्रदेश आपल्या दोन्ही दिठीत मावेनासा होतो. पूर्वेला जव्हार, त्यापलीकडे सह्याद्रीरांगेतील हरीषगड, दक्षिणेला आशेरीगड-अडसूळगडांची कातरलेली उंच डोंगररांग, पश्चिमेला डहाणू, तलासरी ते डंबरगाव, संजाणपर्यंतचा समुद्राचा चंदेरी पट्टा आणि उत्तरेकडील निसर्गसंपन्न सिल्वासाचा जंगलपट्टा पाहताना जिथे जिथे म्हणून नजर जाते तिथून आपली नजर हटता हटत नाही. गडावर दोन तोफा भूतकाळातील झुंजीची आठवण करून देतात. गडावर खडकात खोदलेल्या पाण्याची टाकी आहे. पाणी थंडगार आणि पिण्यायोग्य आहे. एका ठिकाणी उंचावर एक विवर दिसते. त्याबाबत येथील लोकात एक आख्यायिका प्रसिद्ध आहे. ५ जानेवारी १६६४ रोजी शिवाजी महाराजांनी सुरत लुटण्याची योजना आखली. नाशिक येथे त्र्यंबकेश्वरापाशी कौल लावून महाराज कोकणात उतरून जव्हारच्या राज्यातून जाताना जव्हारचे राजे यांची सदिच्छा भेट घेतली आणि त्यांनीही महाराजांचे जंगी स्वागत केले. त्या भेटीची आठवण जव्हारपासून दीड किमी अंतरावरील मुरचुंडीजवळ एका कमानीच्या रूपाने उभी आहे. तर, आख्यायिका अशी की, महाराजांनी सुरतला जाऊन यथासांग सुरत लुटली व जव्हारच्या राज्यातून सुखरूपपणे स्वराज्यात आले. पण पुन्हा इ. स. १६७०च्या ऑक्टोबरमध्ये महाराज सुरत लुटून सर्व संपत्ती, घोडे, बैल, खेचरांवर लादून निघाले असता शत्रू पाठीवर चालून आल्याची खबर लागली तेव्हा महाराज गंभीरगडावर आले आणि जव्हारच्या राजांना मदतीसाठी बोलाविले. पण औरंगजेबाने सज्जड दम दिल्यामुळे ते न येता गप्प राहिले. शेवटी एवढी संपत्ती स्वराज्यात घेऊन जाणे महाराजांना धोकादायक वाटू लागल्यावर त्यातील काही संपत्ती त्यांनी गंभीरगडावरील या विवरात टाकली व जव्हारच्या राज्याबाहेरून सुखरूपपणे स्वराज्यात परतले. ते परत गंभीरगडावर ठेवलेली संपत्ती नेण्यास आले नाहीत. त्यानंतर या संपत्तीच्या शोधात बरेच हिम्मतबहादूर या विवरात उतरले पण ते पुन्हा कधी वर आले नाहीत. स्थानिक लोकांनी सांगितलेली अशीच गोष्ट झापगावच्या भूपतगडाच्या संदर्भातसुद्धा ऐकावयास मिळते. शेवटी या ऐकीव आख्यायिका आहेत इतिहास नव्हे.
गंभीरगडाचा इतिहास फार त्रोटक आहे. शिवाजी महाराजांनंतर छत्रपती संभाजीराजे यांनी इ. स. १६८३ रोजी उत्तर कोकणावर स्वारी केली. तेव्हा त्यांनी तारापूर किल्ला, आशेरीगडासह गंभीरगडही जिंकून घेतल्याची इतिहासात नोंद आहे. इ. स. १७३७-३९मध्ये चिमाजी आप्पांच्या वसईस्वारीमुळे मराठ्यांच्या पराक्रमाची गाथा सर्वदूर पसरली. पोर्तुगीजांच्या अमानुष धर्मछळामुळे मराठे, आग्री, कोळी, आदिवासी असे सर्व धर्मरक्षणासाठी चिमाजी आप्पांच्या झेंड्याखाली एकत्र आल्यामुळे या युद्धाला एकप्रकारे धर्मयुद्धाचे स्वरूप आले होते. चिमाची आप्पांनी ठाण्यातील इतर किल्ल्यांबरोबर गंभीरगडही जिंकून मग शेवटचा हल्ला पोर्तुगीजांच्या वसई किल्ल्यावर करून पोर्तुगीजांचे ठाण्यातून संपूर्ण उच्चाटन केले. ती तारीख होती १६ मे १७३९.
गंभीरगडाचा परिसर घनदाट जंगलांनी व्यापलेला आहे. गंभीरगडाच्या दक्षिण अंगावरून उगम पावलेली सोनाली नदी या परिसराची जीवनदायिनी बनून आपली सहचारिणी रूपाली नदीला सायवन गावापाशी भेटते व तेथून धरमपूर, कासागावातून चारोटीपाशी सूर्यानदीला जाऊन मिळते. गडपरिसरातील जंगलात साग, खैर, ऐन, हैद, कलम, असाना, सिसम, काकड, हूंब (एक फळझाड), बिबळा, कहांडोळ (याला पांढरीचे झाड म्हणतात. त्याची फळे गोड आहेत), रायवळ आंबे, चिंच आणि करवंदीच्या घनदाट जाळी असून त्यात सांबर, हरीण, मोर, रानडुक्कर, बिबटे, वाघ, तरस, कोल्हे, ससे इत्यादी वनचरांची वस्ती भरपूर आहे. येथील आदिवासींचा चरितार्थ या जंगलसंपत्तीवरच चालत असल्याने मोठ्या माणसांबरोबरच लहान उघडी नागडी पोरं हातातील बेचकीने पाखरे टिपीत रानोमाळ भटकत असतात. ठाणे जिल्ह्यातील हा मागास आदिवासी भाग असून मागील दहाबारा वर्षांत येथे डांबरी रस्ते, एसटी सेवा सुरू झाल्या आहेत. त्यामुळे आता सुधारणांचे वारे वाहू लागले आहे. अंगणवाडी, प्राथमिक शाळा सुरू झाल्या आहेत. सायवन गावातील आश्रमशाळेत दहावीपर्यंत शिक्षणाची सोय झाल्यामुळे नवीन पिढीत शिक्षणाची टक्केवारी आता बऱ्यापैकी वाढली आहे. येथील आसलोन गावचे सरपंच गोदू पवार हे आदिवासी असून उच्चशिक्षित आहेत. त्यांचे वडील हे 'जेव्हा माणूस जागा होतो' पुस्तकाच्या लेखिका व ठाणे जिल्ह्याच्या जंगलपट्टीतील आदिवासींच्या उन्नतीसाठी लढणाऱ्या कॉ. गोदूताई परुळेकर यांचे कार्यकर्ते होते. श्री. गोदू पवार म्हणाले, 'या भागात मी एकटाच उच्चशिक्षित आहे. इथल्या मुलांना ज्यु. कॉलेजसाठी कासा व पुढील शिक्षणासाठी तलासरी येथे जावे लागते. सायवनगावचे वनाधिकारी शरद याज्ञिक व दिलीप धानवा, त्यांचे सहकारी देवजी बोरसा यांनी इथला परिसर पिंजून काढला आहे. वनसंपदा, पशुपक्षी व आदिवासींच्या चालीरीतींवर त्यांनी सखोल अभ्यास केला असून त्यांनी दाखविलेल्या नकाशात गंभीरगडाच्या स्थानाची नेटकी भौगोलिक माहिती मिळते. तेव्हा मित्रांनो, नाव गंभीरगड असले तरी दचकू नका, तो आपल्याला आनंदाच्या शिखरावर घेऊन जातो.
No comments:
Post a Comment
Please do write your suggestions and thoughts.