Art and origin of ancient tribal culture

... Agali and Koli brothers living in the sea and the Gulf, they have adapted to Thane's changing cultural developments in Thousands of years but Katkari, Warli, Bhil and Thakar, who live in the mountains, are still living thousands of years of tradition, living a difficult but independent life away from the modern world. The bamboo camels and barns on the vertical bamboos, on the vertical bamboos, on the vertical bamboo, and the slopes falling on the back, and the pavement, and the back of the cucumber, pumpkin, marigold flowering trees, the world decorated with German-Bronzed bricks in the house, and in the same way the duck built in the soil for the goats Cottage cheese These are the simple slum dwellers of tribals.

Thane district is a tribal part of hills and dense forests. Bhil, Katkari, Warli, Thakar, Kokana, Mahadev Koli tribes of tribal padis of Palghar, Dahanu, Talasari, Jawhar, Mokhada and Shahpur, Murbad, Wada, Bhiwandi talukas, which are an integral part of Thane district till yesterday, are living here since early times. Their typical lifestyle, their music, their dance, their unique wall painting is familiar to all. But in addition to the artistic talent he made, it has become as popular as Warli Chitrakali. The recently concluded President's award winner Padmashree Jiva Soma Mhase, Shri. L M The credit of the tribal brothers, Kadu, the well-known masker Subhash Dharma Kadu, etc. of Ramkhind Village is a big credit. This includes traditional musical instruments and dresses, jewelry and cosmetics, wood carvings, metal carvings and statues of gods and goddesses,

Human habit of drawing paintings on the wall is very old. In ancient times, when the Adimnav stayed in the cave, he started painting a picture on the wall of the cave. The pictures of various animals and plants are the subjects of these pictures. Now these pictures have come to light. Dr. Vs Mr. Wakankar introduced the prehistoric caves to Madhya Pradesh. It was found in many places such as Bhimbetka, Mirzapur, Panchamadhi, Bhojpur and ancient style manuscripts. These pictures S The former is 20000 to 12000 years old. Tribal wall paintings have such a long history. This priceless house of Guhahatra has brought the life of the tribal brothers alive in the courtyard. The beauties of these beautiful scenes, which are related to our religious ideas, are filmed by the tribal women on the occasion of festive occasions. On that day, the rangoli or paintings of the rice are removed from the house-patio. Carton, triangle, square,

In the search of fortresses of fort-fortresses and in the search of Veeragal many times, in the tribal areas of Thane district, there is a yoga trips. Walking through the villages of Jawhar, Mokhada, Khodala, Bhupathgad area Ghatgharpada, Nandanmal, Ramakhind etc, there is a chance to see the crafts of the tribal family. The tribal family of Ramkhind is a business to make various use of masks, tarpaulis, bamboo items, etc. When I went there, there was a pulp of mixture of clay, rice coat and cow dung, whereas two women were going to work from the pulp of the papier to the hunter, the harness, the tiger, the turtle, the tribal people grouping etc. The heart of the mind opened with the words of Ram Rama. This family of well-known maskator Subhash Dharma Kadu. The tribal monument that I came for was not in this village, but Subhash Kadu provided information about it. Apart from the tribal crafts,

Adivasis are natural to nature. His belief is that all of the past lives are the living soul, so they do not have the size of many gods. He worshiped many wonderful miracles in nature as Goddesses and worshiped them as God, animal, bird, river-channel, sun, moon etc. Devlins of Bhilla in Thane district, Goddess Naraldev, Konkan's Shivarayana, Thakar's Chavata etc are not the same. The stones, which are naturally made of special shape, also become the place or symbol of these Gods. The worship of mother or strength in tribal culture is considered very important. 'Saptashrungi' of Wani, 'Mahalakshmi' of Dahanu, 'Renuka' of Mahur, 'Amba' of Yavatmal, 'Bhavani' of Chandrapur, 'Mahabhogi' or 'Mogra Devi', Bhalla's 'Mahabodhi'

Since ancient times, tribal wall paintings have been painted. Even today tribal women are dressed in beautiful scenes related to religious imagery, and tribal women are celebrated on the occasion of festive occasions. These pictures are painted in the surrounding areas, with birds, birds, trees, forests, jungle, dance-dances, travel, agricultural season, nature, houses etc.

Today, there is a discussion of the wall paintings of the Warli tribe. Warli Rangari (painting) removal tradition is conserved by the Warli people of Thane district. To survive this art, the Warli family and women have a big share. Bhagat is a well-wisher, mentor and well-wisher of the tribals. Some art of tribals has survived due to the traditional way of doing all the rituals. One of them is Warli painting. Late Padmashri Jiva Soma Mhase, who gave her the place of honor in the world today, is not with us today but she has done the historical work of taking Varli painting to Satasamprayad.

प्राचीन आदिवासी संस्कृती कला व उगम

…सागर व खाडीकिनारी राहणाऱ्या आगरी, कोळी बांधवांनी हजार-बाराशे वर्षांत ठाण्यातील बदलत्या सांस्कृतिक घडामोडींशी जुळवून घेतले पण डोंगरकुशीत राहणारी कातकरी, वारली, भिल्ल, ठाकर ही जमात अद्यापही हजारो वर्षांची परंपरा जपत, आधुनिक जगतापासून दूर राहत खडतर पण स्वतंत्र जीवन जगत आहेत. बांबू कामट्या आणि कारवीच्या शेणामातीने लिंपलेल्या भिंतीवर उभ्या आडव्या बांबूवर सागाची पाने व गवताने शाकारलेली उतरती छपरे, पुढे पडवी आणि मागे परसदारात लावलेली काकडी, भोपळा, झेंडूच्या फुलांची झाडे, घरात जर्मन-पितळीच्या भांड्यांनी सजविलेला संसार आणि त्यातच एका बाजूला बकऱ्यांसाठी जमिनीत रोवलेल्या खुंटीला बांधलेली दावणी आणि कोंबड्यांचा खुराडा. ही आहेत आदिवासींची साधी सुटसुटीत झोपडीवजा घरे.

ठाणे जिल्हा हा डोंगरदऱ्यांनी व घनदाट अरण्यांनी व्यापलेला आदिवासी भाग आहे. कालपरवापर्यंत ठाणे जिल्ह्याचा अविभाज्य भाग असलेले पालघर, डहाणू, तलासरी, जव्हार, मोखाडा आणि शहापूर, मुरबाड, वाडा, भिवंडी या तालुक्यातील आदिवासी पाड्यातील भिल्ल, कातकरी, वारली, ठाकर, कोकणा, महादेव कोळी या जमाती आदिम काळापासून येथे राहत आहेत. त्यांची विशिष्ट जीवनशैली, त्यांचे संगीत, त्यांचे नृत्य, त्यांची जगावेगळी भिंतीवरील चित्रकला ही सर्वांना परिचित आहे. पण त्याचबरोबर त्यांनी बनवलेल्या वस्तूतील कलाकौशल्य ही वारली चित्रकलेएवढीच जगमान्य झाली आहे. यामागे नुकतेच दिवंगत झालेले राष्ट्रपती पुरस्कार विजेते पद्मश्री जिव्या सोमा म्हसे, श्री. ल. म. कडू, रामखिंड गावातील सुप्रसिद्ध मुखवटेकार सुभाष धर्मा कडू इत्यादी आदिवासी बांधवांचे श्रेय मोठे आहे. यात संगीत नृत्यातील पारंपरिक वाद्य व पेहराव, दागदागिने व शृंगार प्रसाधने, लाकडावरील कोरीव काम, धातूच्या कोरीव वस्तू व देवदेवतांच्या मूर्ती, बांबूकाम व घरगुती उपयोगाच्या वस्तू, शिकारीची आयुधे, हत्यारे आणि जाळी व भिंतीवरील चित्रकला या कलावस्तूंचा समावेश होतो.

भिंतीवर रंगाने चित्रे काढण्याची मानवाची सवय फार पुरातन आहे. प्राचीन काळात जेव्हा आदिमानव गुहांतून राहू लागला तेव्हापासून त्याने गुहेच्या भिंतीवर चित्र रंगवण्यास सुरुवात केली. विविध प्राण्यांची व वनस्पतींची चित्रे हा या चित्रांचा विषय असे. आता ही चित्रे उजेडात आली आहेत. डॉ. वि. श्री. वाकणकरांनी प्रागैतिहासिक गुहांचा शोध मध्य प्रदेशात लावला. त्यात भीमबेटका, मिर्झापूर, पंचमढी, भोजपूर अशा बऱ्याच ठिकाणी प्राचीन मानवाच्या शैलचित्रांचा शोध लागला. ही चित्रे इ. स. पूर्व २०००० ते १२००० वर्षांच्या मागे आहे. आदिवासी भिंतीचित्रांना इतका जुना इतिहास आहे. गुहाचित्रांचा हा अनमोल ऐवज आदिवासी बांधवांनी प्राणपणाने जपत आपल्या घर अंगणात आणून ठेवला आहे. आपल्या धार्मिक कल्पनांशी निगडित अशी खूपच सुशोभित नमुन्यांची भिंतीचित्रे आदिवासी स्त्रिया सणावाराच्या निमित्ताने काढतात. त्या दिवशी घर-आंगण सारवून पिठाची रांगोळी किंवा चित्रे काढली जातात. काटकोन, त्रिकोण, चौकोन, वर्तुळातून उभ्या आडव्या रेषा काढून स्त्री, पुरुष, पशू-पक्षी, डोंगर, नदी, झाडे, शेत, पाने, फुले यातून सृष्टीदेवतेचे चित्र रेखाटले जाते.

गड-किल्ल्यांच्या भ्रमंतीत व वीरगळांच्या शोधात अनेकदा ठाणे जिल्ह्यातील आदिवासी भागात गाव-पाड्यात फिरण्याचा योग आला. जव्हार, मोखाडा, खोडाळा, भूपतगड परिसर घाटघरपाडा, नंदनमाळ, रामखिंड इत्यादी गावपाड्यातून फिरताना आदिवासी कुटुंबाची हस्तकला पाहण्याचा योग आला. रामखिंड पाड्यावरील आदिवासी कुटुंबाचा भवाडनृत्याला लागणारे निरनिराळे मुखवटे, तारपा वाद्ये, बांबूपासून नित्यउपयोगाच्या वस्तू बनविण्याचा व्यवसाय आहे. मी तेथे गेलो तेव्हा चिकणमाती, भाताचा कूस व शेण यांच्या मिश्रणाचा एकीकडे लगदा होता, तर दोन स्त्रिया कागदाच्या लगद्यापासून तीरकमठा हाती घेतलेला शिकारी, हरणे, वाघ, कासव, समूहनृत्य करणारे आदिवासी इत्यादी बनवण्याची कामे चालू होती. राम राम या परवलीच्या शब्दाने मनाची कवाडे उघडली. सुप्रसिद्ध मुखवटेकार सुभाष धर्मा कडू यांचे हे कुटुंब. मी ज्या कामासाठी आलो होतो ती आदिवासी स्मारके या गावात नव्हती, पण सुभाष कडू यांनी त्याबद्दल माहिती पुरवली. शिवाय आदिवासींची हस्तकला, आदिवासी नृत्य, आदिवासी देवदेवता व परंपरा, लग्नकार्य, अलंकार इत्यादींची मौलिक माहितीही दिली.

आदिवासी निसर्गपूजक आहेत. त्यांची अशी श्रद्धा आहे की सर्व चराचर सृष्टीत जीवात्मा असतो, त्यामुळे त्यांच्या अनेक देवांना आकार नाही. निसर्गातील अनेक अद्भुत चमत्कारांना देवतारूपे मानून वृक्ष, पशू-पक्षी, नदी-नाले, सूर्य, चंद्र इत्यादी रूपात निर्गुण निराकार ईश्वराची तो पूजा करतो. ठाणे जिल्ह्यातील भिल्लांचा 'इंदलदेव', वारल्यांचा 'नारनदेव', कोकणांचा 'शिवाऱ्या', ठाकरांचा 'चव्हाटा' इत्यादी देवांना आकारच नाहीत. बेडौल नैसर्गिकरीत्या विशिष्ट आकार प्राप्त झालेला दगडसुद्धा या देवांचे स्थान वा प्रतीक बनते. आदिवासी संस्कृतीत माता किंवा शक्तीची पूजा अतिशय महत्त्वाची मानली जाते. वणीची 'सप्तश्रृंगी', डहाणूची 'महालक्ष्मी', माहूरची 'रेणुका', यवतमाळची 'अंबा', चंद्रपूरची 'भवानी', भिल्लांची 'महाभोगी' किंवा 'मोगरादेवी', महादेव कोळ्यांची 'वरसूबाई' इत्यादी आदिमायेची स्थाने आदिवासी भागातच असून आदिवासी जमातीची ती आराध्यदैवते आहेत.

प्राचीन काळापासून आदिवासी भिंतीवर चित्रे काढत आले आहेत. आजही आदिवासी भागात धार्मिक कल्पनांशी निगडित अशी खूपच सुशोभित नमुन्यांची भिंतीचित्रे आदिवासी स्त्रिया सणावाराच्या निमित्ताने काढतात. या चित्रांतून आजूबाजूच्या परिसरातील पशू-पक्षी, वृक्ष-वेली, नदी-नाले, पहाड, जंगल, नाच-नृत्ये, यात्रा, शेतीचा हंगाम, निसर्ग, घरे इत्यादी विषय घेऊन भिंती रंगविल्या जातात.

आज वारली जमातीच्या भिंतीचित्रांची सर्वत्र चर्चा आहे. वारली रंगचित्रे (पेंटिंग्ज) काढण्याची परंपरा ठाणे जिल्ह्यातील वारली लोकांनी जपलेली आहे. ही कला जिवंत ठेवण्यासाठी वारली भगताचा व स्त्रियांचा फार मोठा वाटा आहे. भगत हा आदिवासींचा सखा, मार्गदर्शक आणि हितचिंतक असतो. सगळे सोपस्कार पारंपरिक पद्धतीने करण्याच्या अट्टाहासामुळे आदिवासींच्या काही कला जिवंत राहिल्या आहेत. त्यातीलच ही एक वारली चित्रकला आहे. तिला जागतिक स्तरावर मानाचे स्थान देणारे दिवंगत पद्मश्री जिव्या सोमा म्हसे आज आपल्यात नाहीत पण वारली चित्रकला सातासमुद्रापार नेण्याचे ऐतिहासिक कार्य त्यांच्या हातून घडले आहे.