The relation between Chhatrapati Shivaji Maharaj and his fort fort was firmly rooted in Marathi tradition. No matter how strong it is, then you do not have to look for it. As soon as you arrive at the fort, you should give an impetuous declaration of Har Har Mahadeva and return it to Shivaranya and take it with renewal. Let's go today to visit a pair cast named Purusha Gursikhya.
The famous fort for the Yatra in Murbad taluka of Thane district is located at a distance of 14 km from the village of Mhasa, near Dehri village, which combines the attractions of its character. His name is Machchindradhad and Gorakhgad. Of these, there are no ornaments of fort-fort on Machchindragad. Traditionally, the names of the disciples of Shri Machhindranath and Goraksnath have been given by these two pinnacles. Born in the fort, Gorakhgad fort is a 2,135 ft high hill, Adventure climbing teams of boys and boys are coming to Pune and Thane. Every time the new challenge is challenged, the campus of the unforgettable, thrilling experience of changing nature in the fort area is tied to the backside. What is on this fort? The Garcottgadla is surrounded by the four sides, there are caves, the carvings of Satkarni are carved, there are inscriptions, excavated water cistern in the rock, There are stables in the sky, the sky is a perishable peak, there are ancient Samadhi of Gorakhnath, the valleys, the ponds, the dense forest has various types of trees and shrubs, the animals are the birds. After all these fascinations, the steps of the fort will automatically turn on the Gorakhgad, which provides the history, inspection, insistence and hunger for adventure.
After reaching the bus stop at Dehri village of Murbad, we come into a dense forest after about 1 km walk from the Gorakhnath temple with the foothill on the hill, behind the Gorakhnath temple. Here, Mahadeo's ancient pindi is situated on the side of the corrugated stone. There is also a well-ventilated note, the 'hoop hoop' of the monkeys in the heart of the rocks has warned you to come to the forest. After a while, while observing the nature of the nature, after coming across the eastern side towards the fort, there is a climber of vertical cross. When climbing up a little, after climbing twenty-five steps from the carved crossroads in the corner, we come under the open sky, and then the narrow steps that are excavated in the rock again get a narrow stack frame. There is an inscription on this step. It is a very difficult route of about three hundred feet from here and on the right side there is a deep gulf. After going this way, mowed water sculptures are found. Gorkhikad is the main cone on his head. The deep valley in front of it and the upstream cone caught by Machchindragadas captured the attention.
In the last stages of Gorkhakad, footpaths appear on both sides of the pinnacle. On the left side, a cave which was excavated in the woods was seen in a distance. The sculpture of Satvahana Satkarni's reign is engraved on her wall. Riding on horseback are kings. The sword in the hands of the king is in the hands of the queen, and both of them are standing in front of each other; A water cistern has been excavated in the cave. There is a glimpse of the Siddhagad from this cave. Siddhagad, which looks very clairvoyant, is more than a thousand feet taller than Gorakhgadh. When you see the cave and come back with the right path, you come to the huge cave that is dug in the stomach of Gorkhakad, then your mind is amazed by the amazing view beyond our imagination. This huge cave is sculpted in the stomach which is leaking on the top, with three to three faces in its mouth and two 3 x 3 ft wide carved pillars. When the stairs descend in the courtyard, the chapatti on the valley mouth welcomes you with a little smell. But for a little reason, the valley below has sat down. There is a cistern for the cave and there is a water tank of an unhealthy soil near it. From the cave to the east, the Sahyadri ranges from east to Durgi Fort on the route leading to Bhimashankar, on the way to Bhimashankar, and on its side, due to its characteristic shape, the unique inventions of Sahyadri's supernatural form, due to the tremors of the tremor of the Jardandi mountain range, are known as the Saturnari Mahal, permanently on your memory. It goes. When the stairs descend in the courtyard, the chapatti on the valley's mouth welcomes you with a little smell. But for a little reason, the valley below has sat down. There is a cistern for the cave and there is a water tank of an unhealthy soil near it. From the cave to the east, the Sahyadri ranges from east to Durgi Fort on the route leading to Bhimashankar, on the way to Bhimashankar, and on its side, due to its characteristic shape, the unique inventions of Sahyadri's supernatural form, due to the tremors of the tremor of the Jardandi mountain range, are known as the Saturnari Mahal, permanently on your memory. It goes. When the stairs descend in the courtyard, the chapatti on the valley mouth welcomes you with a little smell. But for a little reason, the valley below has sat down. There is a cistern for the cave and there is a water tank of an unhealthy soil near it. From the cave to the east, the Sahyadri ranges from east to Durgi Fort on the route leading to Bhimashankar, on the way to Bhimashankar, and on its side, due to its characteristic shape, the unique inventions of Sahyadri's supernatural form, due to the tremors of the tremor of the Jardandi mountain range, are known as the Saturnari Mahal, permanently on your memory. It goes.
At the end of the fort, taking the rest of the cave to the cave is to keep the sack on your back and cave in the cave. Because the path to the summit is very difficult. Curved stairs are stuck in the stomach, while in some places it is engraved with coconut and it has to be raised on the limb. When you feel like winning the world, you feel like winning the world with the feeling of a thrilling thunder which comes in the back of the stomach and deep gap behind the back. Gorkhnath's ancient Samadhi is a round-the-clock with two folding areas, and inside it is a pedestal. There is a small Nandi in front of the dome. The peak of Garhshagad, which is broken by the four sides, two-three oval trees showing the presence of Navnath and Dattadigumbara. From this summit, the area of Naneghat, ahupa ghat, Siddhagad, Bhimashankar, side accident, Machchindragad and deep rifts, Sahyadri's rock is a thrilling experience for both the strong and the lunatic. Although one day is enough to see Gorakhgad and Machchindragad pairs in an inaccessible, difficult way, one night's stay in the cave on the Garhshakrada is a unique experience of nature.
अवघड, पण देखणा गोरक्षगड
छत्रपती शिवाजी महाराज आणि त्यांचे गड-किल्ले यांचे अतूट नाते मराठी तनमनात घट्टपणे रुजले आहे. मग गड कोणताही असो, तो पाहण्यासाठी मुहूर्त पाहावा लागत नाही. गडापाशी पोहोचताच हर हर महादेवाची उत्स्फूर्त घोषणा देत शिवरायांशी तद्रूप व्हावे व नवउर्मी घेऊन परतावे. चला तर आज आपण आद्य गुरूशिष्यांचे नाव असलेल्या एका जोड किल्ल्याला भेट देणार आहोत.
ठाणे जिल्ह्यातील मुरबाड तालुक्यात यात्रेसाठी प्रसिद्ध असलेली, म्हसा गावापासून अवघ्या १४ किमी अंतरावरील देहरी गावाजवळ आपल्या वैशिष्ट्यपूर्ण आकाराने लक्ष वेधून घेणारी किल्ल्यांची जोडगोळी आहे. त्याचे नाव आहे मच्छिंद्रगड व गोरक्षगड. यापैकी मच्छिंद्रगडावर गड-किल्ल्यांचे कोणतेही अलंकार नाहीत.\B \Bपरंपरेने श्री मच्छिंद्रनाथ आणि गोरक्षनाथ या गुरू-शिष्यांची नावे या दोन सुळक्यांना लाभली आहेत.\B \Bत्यापैकी गोरक्षगड हा घाटवाटांवर नजर ठेवणारा किल्ला सुमारे २,१३५ फूट उंच असून त्यावरील रोमहर्षक चढाईसाठी मुंबई, पुणे आणि ठाणे येथील साहसी गिर्यारोहकांची पथके येत असतात. प्रत्येक वेळी नवे आव्हान पेलत गड परिसरातील निसर्गातील बदलत्या रूपातील अविस्मरणीय, रोमांचकारी अनुभवाची शिदोरी गाठीला बांधून जातात. अशा या गडावर आहे तरी काय? खुद्द गोरक्षगडाला चहूबाजूंनी तुटलेले बेलाग कडे आहेत, गुहा आहेत, सातकर्णीची कोरीव शिल्पकृती आहे, शिलालेख आहेत, खडकात खोदलेली पाण्याची टाकी आहे, भुयारी जिने आहेत, आकाश भेदणारा शिखरमाथा आहे, त्यावर गोरखनाथांची प्राचीन समाधी आहे, दऱ्या आहेत, खिंडी आहेत, घनदाट जंगलात विविध प्रकारची झाडे-झुडपे आहेत, पशुपक्षी आहेत. या सर्व आकर्षणापायी इतिहास, निरीक्षण, जिद्द आणि साहसाची भूक भागविणाऱ्या गोरक्षगडावर मग दुर्गरोहींची पावले आपोआप वळतात.
मुरबाडमधील देहरी गाव बसथांब्यावर उतरून गोरक्षगडाच्या पायथ्याशी असलेल्या गोरखनाथांच्या मंदिरामागून डोंगराच्या धारेवर पाऊलवाटेने सुमारे १ किमी चालल्यावर आपण घनदाट जंगलात येतो. येथे महादेवाची पुरातन पिंडी असून बाजूला कोरीव दगड इतस्त: पडले आहेत. जवळच विहीरही आहे, रानकिड्यांच्या किर्रऽऽ किर्रऽऽ आवाजात माकडांचा 'हूपऽऽ हूपऽऽ' आवाज आपण जंगलाच्या ऐन गाभ्यात आलोय याची सूचना देतो. थोड्याच वेळात नि:शब्दपणे निसर्गाचे अवलोकन करत, गडाला पूर्ण वळसा मारत पूर्वेकडील बाजूला आल्यावर उभ्या कातळाची चढण लागते. थोडे वर चढल्यावर कातळात कोरून काढलेल्या भुयारी मार्गातून पंचवीस एक पायऱ्या चढून गेल्यावर आपण उघड्या आकाशाखाली येतो व पुन्हा खडकात खोदलेल्या अरुंद पायऱ्यांनी वर चढल्यावर अरुंद दगडी चौकट लागते. या चौकटीच्या पायरीवर एक शिलालेख आहे. येथून सुमारे तीनशे फुटांचा अत्यंत बिकट मार्ग असून त्याच्या उजव्या बाजूला खोल दरी आहे. हा मार्ग चढून गेल्यावर शेवाळेयुक्त पाण्याचे कोरीव टाके दिसते. त्याच्या डोक्यावर गोरक्षगडाचा मुख्य सुळका आहे. त्यापलीकडे खोल दरी आणि त्यापलीकडे मच्छिंद्रगडाचा गगनाला भिडलेला उत्तुंग सुळका लक्ष वेधून घेतो.
गोरक्षगडाच्या अंतिम टप्प्यात सुळक्याच्या दोन्ही बाजूंना पायवाटा दिसतात. डाव्या बाजूच्या पायवाटेने गेले की, थोड्या अंतरावर कातळात खोदलेली एक गुहा दिसते. तिच्या भिंतीवर सातवाहन सातकर्णीच्या राजवटींतील शिल्पचित्र खोदलेले आहे. घोड्यावर स्वार झालेले राजाराणी आहेत. राजाच्या हातात तलवार तर राणीच्या हातात जंबिया असून दोघांचेही घोडे एकमेकांसमोर उभे आहेत, तर बाजूला कावड घेऊन जाणारा सेवक आहे. गुहेत एक पाण्याचे टाकेही खोदलेले आहे. या गुहेतून सिद्धगडाचे दर्शन होते. अत्यंत भेदक दिसणारा सिद्धगड गोरक्षगडापेक्षाही हजार एक फुटाने उंच आहे. गुहा पाहिल्यावर आपण पुन्हा मागे येऊन उजव्या वाटेने गेल्यावर गोरक्षगडाच्या पोटात खोदलेल्या विशाल गुहेपाशी येतो, तेव्हा आपल्या कल्पनेपलीकडच्या अद्भूत दृश्याने मन थक्क होतो. वर निमुळत्या होत गेलेल्या शिखराच्या पोटात ही प्रचंड आकाराची गुहा खोदलेली असून तिच्या मुखावर तीन आणि आतल्या भागात दोन ३ x ३ फूट रुंदीच्या कोरीव खांबांनी\B \Bया गुहेचे छत तोलून धरले आहे. पायऱ्या उतरून प्रांगणात आल्यावर दरीच्या तोंडावरील चाफ्याचे झाड मंद सुवासाने आपले स्वागत करते. पण जरा बेतानेच कारण खाली दरी आऽ वासून बसली आहे. गुहेत जाण्यासाठी जिना असून त्याच्या शेजारी अवीट गोडीचे पाण्याचे कुंड आहे. मुक्कामाला आदर्श अशा या गुहेतून पूर्वेकडची सह्याद्रीची रांग, त्यावरील दुर्गी किल्ला ते भीमाशंकरकडे जाणाऱ्या मार्गावरील आहुपा घाट आणि त्याच्या बाजूने आपल्या वैशिष्ट्यपूर्ण आकारामुळे सातकर्णीचा महाल म्हणून ओळखली जाणारी कोकणतळी उतरत गेलेल्या करालदंती डोंगराच्या धारेमुळे सह्याद्रीच्या रौद्रभीषण स्वरूपाचा छाती दडपून टाकणारा अनोखा आविष्कार आपल्या स्मृतीपटलावर कायमचा कोरला जातो.
गुहेत विश्रांती घेऊन गडाच्या अंतिम टप्प्याकडे म्हणजे शिखरमाथ्यावर जातेवेळी आपल्या पाठीवरची सॅक वगैरे गुहेत ठेवून निघावे. कारण शिखरावरील वाट अतिशय अवघड आहे. कड्याच्या पोटात खोदलेल्या अरुंद पायऱ्या झिजून गेल्या आहेत, तर काही ठिकाणी खोबण्या कोरलेल्या असून त्यात हातपाय गुंतवीत वर चढावे लागते. कड्याला छाती चिकटवलेली आणि पाठीमागे खोल दरी - असा मनावर दडपण आणणारा थरारनाट्याचा अनुभव घेत माथ्यावर येतो, तेव्हा जग जिंकल्याचा आनंद होतो. जेमतेम दोन गुंठे क्षेत्रफळ असणाऱ्या या माथ्यावर गोरक्षनाथांची प्राचीन समाधी गोल घुमटासारखी असून आत पादुका आहेत. घुमटासमोर एक लहानसा नंदी आहे. गोरक्षगडाच्या या शिखराला चहूबाजूंनी तुटलेले कडे असून कड्यावरून खाली झुकलेली दोन-तीन औदुंबराची झाडे नवनाथांचे आणि दत्तदिगंबराचे अस्तित्व दर्शवितात. या शिखरमाथ्यावरून नाणेघाटाचा परिसर आहुपा घाट, सिद्धगड, भीमाशंकर, बाजूचा दुर्घट मच्छिंद्रगड आणि खोल दऱ्याखोऱ्या, सह्याद्रीच्या राकट कणखर आणि रानदांडगेपणाचा रोमांचकारी अनुभव देणाऱ्या आहेत. दुर्गम, बिकट वाटांमुळे गोरक्षगड आणि मच्छिंद्रगडाची जोडगोळी पाहण्यासाठी एक दिवस पुरेसा असला तरी गोरक्षगडावरील गुहेतील एका रात्रीचा मुक्काम हा पशुपक्ष्यांच्या सान्निध्यात निसर्गाच्या गहिरेपणाचा एक अनोखा अनुभव देऊन जातो.
The famous fort for the Yatra in Murbad taluka of Thane district is located at a distance of 14 km from the village of Mhasa, near Dehri village, which combines the attractions of its character. His name is Machchindradhad and Gorakhgad. Of these, there are no ornaments of fort-fort on Machchindragad. Traditionally, the names of the disciples of Shri Machhindranath and Goraksnath have been given by these two pinnacles. Born in the fort, Gorakhgad fort is a 2,135 ft high hill, Adventure climbing teams of boys and boys are coming to Pune and Thane. Every time the new challenge is challenged, the campus of the unforgettable, thrilling experience of changing nature in the fort area is tied to the backside. What is on this fort? The Garcottgadla is surrounded by the four sides, there are caves, the carvings of Satkarni are carved, there are inscriptions, excavated water cistern in the rock, There are stables in the sky, the sky is a perishable peak, there are ancient Samadhi of Gorakhnath, the valleys, the ponds, the dense forest has various types of trees and shrubs, the animals are the birds. After all these fascinations, the steps of the fort will automatically turn on the Gorakhgad, which provides the history, inspection, insistence and hunger for adventure.
After reaching the bus stop at Dehri village of Murbad, we come into a dense forest after about 1 km walk from the Gorakhnath temple with the foothill on the hill, behind the Gorakhnath temple. Here, Mahadeo's ancient pindi is situated on the side of the corrugated stone. There is also a well-ventilated note, the 'hoop hoop' of the monkeys in the heart of the rocks has warned you to come to the forest. After a while, while observing the nature of the nature, after coming across the eastern side towards the fort, there is a climber of vertical cross. When climbing up a little, after climbing twenty-five steps from the carved crossroads in the corner, we come under the open sky, and then the narrow steps that are excavated in the rock again get a narrow stack frame. There is an inscription on this step. It is a very difficult route of about three hundred feet from here and on the right side there is a deep gulf. After going this way, mowed water sculptures are found. Gorkhikad is the main cone on his head. The deep valley in front of it and the upstream cone caught by Machchindragadas captured the attention.
In the last stages of Gorkhakad, footpaths appear on both sides of the pinnacle. On the left side, a cave which was excavated in the woods was seen in a distance. The sculpture of Satvahana Satkarni's reign is engraved on her wall. Riding on horseback are kings. The sword in the hands of the king is in the hands of the queen, and both of them are standing in front of each other; A water cistern has been excavated in the cave. There is a glimpse of the Siddhagad from this cave. Siddhagad, which looks very clairvoyant, is more than a thousand feet taller than Gorakhgadh. When you see the cave and come back with the right path, you come to the huge cave that is dug in the stomach of Gorkhakad, then your mind is amazed by the amazing view beyond our imagination. This huge cave is sculpted in the stomach which is leaking on the top, with three to three faces in its mouth and two 3 x 3 ft wide carved pillars. When the stairs descend in the courtyard, the chapatti on the valley mouth welcomes you with a little smell. But for a little reason, the valley below has sat down. There is a cistern for the cave and there is a water tank of an unhealthy soil near it. From the cave to the east, the Sahyadri ranges from east to Durgi Fort on the route leading to Bhimashankar, on the way to Bhimashankar, and on its side, due to its characteristic shape, the unique inventions of Sahyadri's supernatural form, due to the tremors of the tremor of the Jardandi mountain range, are known as the Saturnari Mahal, permanently on your memory. It goes. When the stairs descend in the courtyard, the chapatti on the valley's mouth welcomes you with a little smell. But for a little reason, the valley below has sat down. There is a cistern for the cave and there is a water tank of an unhealthy soil near it. From the cave to the east, the Sahyadri ranges from east to Durgi Fort on the route leading to Bhimashankar, on the way to Bhimashankar, and on its side, due to its characteristic shape, the unique inventions of Sahyadri's supernatural form, due to the tremors of the tremor of the Jardandi mountain range, are known as the Saturnari Mahal, permanently on your memory. It goes. When the stairs descend in the courtyard, the chapatti on the valley mouth welcomes you with a little smell. But for a little reason, the valley below has sat down. There is a cistern for the cave and there is a water tank of an unhealthy soil near it. From the cave to the east, the Sahyadri ranges from east to Durgi Fort on the route leading to Bhimashankar, on the way to Bhimashankar, and on its side, due to its characteristic shape, the unique inventions of Sahyadri's supernatural form, due to the tremors of the tremor of the Jardandi mountain range, are known as the Saturnari Mahal, permanently on your memory. It goes.
At the end of the fort, taking the rest of the cave to the cave is to keep the sack on your back and cave in the cave. Because the path to the summit is very difficult. Curved stairs are stuck in the stomach, while in some places it is engraved with coconut and it has to be raised on the limb. When you feel like winning the world, you feel like winning the world with the feeling of a thrilling thunder which comes in the back of the stomach and deep gap behind the back. Gorkhnath's ancient Samadhi is a round-the-clock with two folding areas, and inside it is a pedestal. There is a small Nandi in front of the dome. The peak of Garhshagad, which is broken by the four sides, two-three oval trees showing the presence of Navnath and Dattadigumbara. From this summit, the area of Naneghat, ahupa ghat, Siddhagad, Bhimashankar, side accident, Machchindragad and deep rifts, Sahyadri's rock is a thrilling experience for both the strong and the lunatic. Although one day is enough to see Gorakhgad and Machchindragad pairs in an inaccessible, difficult way, one night's stay in the cave on the Garhshakrada is a unique experience of nature.
अवघड, पण देखणा गोरक्षगड
छत्रपती शिवाजी महाराज आणि त्यांचे गड-किल्ले यांचे अतूट नाते मराठी तनमनात घट्टपणे रुजले आहे. मग गड कोणताही असो, तो पाहण्यासाठी मुहूर्त पाहावा लागत नाही. गडापाशी पोहोचताच हर हर महादेवाची उत्स्फूर्त घोषणा देत शिवरायांशी तद्रूप व्हावे व नवउर्मी घेऊन परतावे. चला तर आज आपण आद्य गुरूशिष्यांचे नाव असलेल्या एका जोड किल्ल्याला भेट देणार आहोत.
ठाणे जिल्ह्यातील मुरबाड तालुक्यात यात्रेसाठी प्रसिद्ध असलेली, म्हसा गावापासून अवघ्या १४ किमी अंतरावरील देहरी गावाजवळ आपल्या वैशिष्ट्यपूर्ण आकाराने लक्ष वेधून घेणारी किल्ल्यांची जोडगोळी आहे. त्याचे नाव आहे मच्छिंद्रगड व गोरक्षगड. यापैकी मच्छिंद्रगडावर गड-किल्ल्यांचे कोणतेही अलंकार नाहीत.\B \Bपरंपरेने श्री मच्छिंद्रनाथ आणि गोरक्षनाथ या गुरू-शिष्यांची नावे या दोन सुळक्यांना लाभली आहेत.\B \Bत्यापैकी गोरक्षगड हा घाटवाटांवर नजर ठेवणारा किल्ला सुमारे २,१३५ फूट उंच असून त्यावरील रोमहर्षक चढाईसाठी मुंबई, पुणे आणि ठाणे येथील साहसी गिर्यारोहकांची पथके येत असतात. प्रत्येक वेळी नवे आव्हान पेलत गड परिसरातील निसर्गातील बदलत्या रूपातील अविस्मरणीय, रोमांचकारी अनुभवाची शिदोरी गाठीला बांधून जातात. अशा या गडावर आहे तरी काय? खुद्द गोरक्षगडाला चहूबाजूंनी तुटलेले बेलाग कडे आहेत, गुहा आहेत, सातकर्णीची कोरीव शिल्पकृती आहे, शिलालेख आहेत, खडकात खोदलेली पाण्याची टाकी आहे, भुयारी जिने आहेत, आकाश भेदणारा शिखरमाथा आहे, त्यावर गोरखनाथांची प्राचीन समाधी आहे, दऱ्या आहेत, खिंडी आहेत, घनदाट जंगलात विविध प्रकारची झाडे-झुडपे आहेत, पशुपक्षी आहेत. या सर्व आकर्षणापायी इतिहास, निरीक्षण, जिद्द आणि साहसाची भूक भागविणाऱ्या गोरक्षगडावर मग दुर्गरोहींची पावले आपोआप वळतात.
मुरबाडमधील देहरी गाव बसथांब्यावर उतरून गोरक्षगडाच्या पायथ्याशी असलेल्या गोरखनाथांच्या मंदिरामागून डोंगराच्या धारेवर पाऊलवाटेने सुमारे १ किमी चालल्यावर आपण घनदाट जंगलात येतो. येथे महादेवाची पुरातन पिंडी असून बाजूला कोरीव दगड इतस्त: पडले आहेत. जवळच विहीरही आहे, रानकिड्यांच्या किर्रऽऽ किर्रऽऽ आवाजात माकडांचा 'हूपऽऽ हूपऽऽ' आवाज आपण जंगलाच्या ऐन गाभ्यात आलोय याची सूचना देतो. थोड्याच वेळात नि:शब्दपणे निसर्गाचे अवलोकन करत, गडाला पूर्ण वळसा मारत पूर्वेकडील बाजूला आल्यावर उभ्या कातळाची चढण लागते. थोडे वर चढल्यावर कातळात कोरून काढलेल्या भुयारी मार्गातून पंचवीस एक पायऱ्या चढून गेल्यावर आपण उघड्या आकाशाखाली येतो व पुन्हा खडकात खोदलेल्या अरुंद पायऱ्यांनी वर चढल्यावर अरुंद दगडी चौकट लागते. या चौकटीच्या पायरीवर एक शिलालेख आहे. येथून सुमारे तीनशे फुटांचा अत्यंत बिकट मार्ग असून त्याच्या उजव्या बाजूला खोल दरी आहे. हा मार्ग चढून गेल्यावर शेवाळेयुक्त पाण्याचे कोरीव टाके दिसते. त्याच्या डोक्यावर गोरक्षगडाचा मुख्य सुळका आहे. त्यापलीकडे खोल दरी आणि त्यापलीकडे मच्छिंद्रगडाचा गगनाला भिडलेला उत्तुंग सुळका लक्ष वेधून घेतो.
गोरक्षगडाच्या अंतिम टप्प्यात सुळक्याच्या दोन्ही बाजूंना पायवाटा दिसतात. डाव्या बाजूच्या पायवाटेने गेले की, थोड्या अंतरावर कातळात खोदलेली एक गुहा दिसते. तिच्या भिंतीवर सातवाहन सातकर्णीच्या राजवटींतील शिल्पचित्र खोदलेले आहे. घोड्यावर स्वार झालेले राजाराणी आहेत. राजाच्या हातात तलवार तर राणीच्या हातात जंबिया असून दोघांचेही घोडे एकमेकांसमोर उभे आहेत, तर बाजूला कावड घेऊन जाणारा सेवक आहे. गुहेत एक पाण्याचे टाकेही खोदलेले आहे. या गुहेतून सिद्धगडाचे दर्शन होते. अत्यंत भेदक दिसणारा सिद्धगड गोरक्षगडापेक्षाही हजार एक फुटाने उंच आहे. गुहा पाहिल्यावर आपण पुन्हा मागे येऊन उजव्या वाटेने गेल्यावर गोरक्षगडाच्या पोटात खोदलेल्या विशाल गुहेपाशी येतो, तेव्हा आपल्या कल्पनेपलीकडच्या अद्भूत दृश्याने मन थक्क होतो. वर निमुळत्या होत गेलेल्या शिखराच्या पोटात ही प्रचंड आकाराची गुहा खोदलेली असून तिच्या मुखावर तीन आणि आतल्या भागात दोन ३ x ३ फूट रुंदीच्या कोरीव खांबांनी\B \Bया गुहेचे छत तोलून धरले आहे. पायऱ्या उतरून प्रांगणात आल्यावर दरीच्या तोंडावरील चाफ्याचे झाड मंद सुवासाने आपले स्वागत करते. पण जरा बेतानेच कारण खाली दरी आऽ वासून बसली आहे. गुहेत जाण्यासाठी जिना असून त्याच्या शेजारी अवीट गोडीचे पाण्याचे कुंड आहे. मुक्कामाला आदर्श अशा या गुहेतून पूर्वेकडची सह्याद्रीची रांग, त्यावरील दुर्गी किल्ला ते भीमाशंकरकडे जाणाऱ्या मार्गावरील आहुपा घाट आणि त्याच्या बाजूने आपल्या वैशिष्ट्यपूर्ण आकारामुळे सातकर्णीचा महाल म्हणून ओळखली जाणारी कोकणतळी उतरत गेलेल्या करालदंती डोंगराच्या धारेमुळे सह्याद्रीच्या रौद्रभीषण स्वरूपाचा छाती दडपून टाकणारा अनोखा आविष्कार आपल्या स्मृतीपटलावर कायमचा कोरला जातो.
गुहेत विश्रांती घेऊन गडाच्या अंतिम टप्प्याकडे म्हणजे शिखरमाथ्यावर जातेवेळी आपल्या पाठीवरची सॅक वगैरे गुहेत ठेवून निघावे. कारण शिखरावरील वाट अतिशय अवघड आहे. कड्याच्या पोटात खोदलेल्या अरुंद पायऱ्या झिजून गेल्या आहेत, तर काही ठिकाणी खोबण्या कोरलेल्या असून त्यात हातपाय गुंतवीत वर चढावे लागते. कड्याला छाती चिकटवलेली आणि पाठीमागे खोल दरी - असा मनावर दडपण आणणारा थरारनाट्याचा अनुभव घेत माथ्यावर येतो, तेव्हा जग जिंकल्याचा आनंद होतो. जेमतेम दोन गुंठे क्षेत्रफळ असणाऱ्या या माथ्यावर गोरक्षनाथांची प्राचीन समाधी गोल घुमटासारखी असून आत पादुका आहेत. घुमटासमोर एक लहानसा नंदी आहे. गोरक्षगडाच्या या शिखराला चहूबाजूंनी तुटलेले कडे असून कड्यावरून खाली झुकलेली दोन-तीन औदुंबराची झाडे नवनाथांचे आणि दत्तदिगंबराचे अस्तित्व दर्शवितात. या शिखरमाथ्यावरून नाणेघाटाचा परिसर आहुपा घाट, सिद्धगड, भीमाशंकर, बाजूचा दुर्घट मच्छिंद्रगड आणि खोल दऱ्याखोऱ्या, सह्याद्रीच्या राकट कणखर आणि रानदांडगेपणाचा रोमांचकारी अनुभव देणाऱ्या आहेत. दुर्गम, बिकट वाटांमुळे गोरक्षगड आणि मच्छिंद्रगडाची जोडगोळी पाहण्यासाठी एक दिवस पुरेसा असला तरी गोरक्षगडावरील गुहेतील एका रात्रीचा मुक्काम हा पशुपक्ष्यांच्या सान्निध्यात निसर्गाच्या गहिरेपणाचा एक अनोखा अनुभव देऊन जातो.
No comments:
Post a Comment
Please do write your suggestions and thoughts.